Zambia en het wilde weekend met “vuurvliegjes

---Zambia---
Na alle fantastische safari plannen van Anne en Masja te hebben gehoord besloot ik met ze mee te gaan naar south luangwa park in Zambia voor een 4 daagse safari! Super mooie ervaring, we sliepen aan de rand van het park, maar er kwamen regelmatig olifanten en nijlpaarden langs gelopen. Ook waren er super veel apen en bavianen die 's ochtends over de tentdaken achter elkaar aanrenden! De hele dag kon je de nijlpaarden horen, zo'n leuk geluid! Echt super veel mooie beesten gezien, giraffen, luipaarden, leeuwen, buffel, hyena. Bij een nacht safari kwam het luipaard onder onze auto doorgelopen! Weer terug in Malawi voor wat ontspanning naar Sanga bay gegaan, plaatsje aan Lake Malawi alleen te bereiken met een pick-up truck, dus die ook weer af kunnen strepen. Verder super relaxt hostel, boeken was niet nodig geweest, we waren de enige drie gasten voor die twee dagen! In Lilongwe afscheid genomen van mijn te gekke huis-en co-genootjes Anne en Masja. Wat heb ik een super mooie tijd met hun gehad!!
De volgende uitdaging was was om in een dag weer terug te komen van Lilongwe naar Thyolo, ongeveer 400 km. Ondanks niet al te veel belovende verhalen toch voor een nationale bus gegaan, wat een ramp! Was eerst nog zo goedgelovig dat mensen wel in een rij zouden gaan staan als de buschauffeur daar om vroeg..de eerste bus op die manier gemist hebbende werd mijn volgende tactiek, zoals iedereen deze scheen te hebben, mezelf met backpack en al naar binnen persen. Even dacht ik oprecht dat ik verpletterd zou worden, gelukkig stond ik achter een vrouw die de “pers techniek” uitermate goed beheerste en eenmaal binnen gekomen bleek er zo waar ook nog een zitplek! Tijdens de 7.5 uur durende busreis die volgende werd er bij ieder marktje gestopt waarbij iedereen als een gek kilo's groente insloeg wat vervolgens allemaal door een mini raampje moest, niet verwonderlijk dat de plastic zakjes de inhoud vaak niet aan konden en ik bedolven werd onder de kilo's aardappelen. Als goedmaker had mijn nieuwe gemaakte vriendin frietjes met kip en een drankje voor me gekocht zo werd het dan toch nog een gezellig busreis ;-)!

--- ziekenhuis----
De lege kamers van Anne en Masja werden meteen opgevuld. Stephan, de nieuwe co uit Nederland, en verder twee Malawiaanse huisgenoten. Weer terug in het ziekenhuis ben ik nu begonnen op de kinderafdeling, op het eerste gezicht lijkt het een stuk beter georganiseerd en overzichtelijker dan de mannenafdeling maar al snel kom je er achter dat dat komt omdat er maar een nurse werkt en dat eigenlijk nauwelijks iets wordt gedaan van medicatie of lab aanvragen. Ik doe mijn best om het ochtend ritueel van rijen van moeders met huilende kinderen die bijna dagelijks geprikt moeten worden niet te veel door te laten dringen. Vooral aangezien het zuur verkregen bloed of niet in het lab aankomt of de resultaten het lab nooit zullen verlaten. Ook de frustratie van het rontgenaparaat komt op deze afdeling nog meer naar boven. Deze machine is al 3 maanden kapot, en het ziet er niet naar uit dat het ooit nog gaat werken dus als alternatief gaat er 2 keer per week een busje naar een ziekenhuis - 1 uur verderop. Aangezien een longfoto een van de weinige, dan niet het enige middel hier is om de diagnose tuberculose bij kinderen te stellen kan je nagaan hoe frustrerend het is als door miscommunicatie of omdat de bus vol was een patientje een week moet wachten op een foto! Communicatie is een grote uitdaging, in Nederland is het al lastig om niet met een patient zelf te kunnen praten maar met ouders, familie,(hier de gardians genoemd) maar laat staan als je de taal nauwelijks spreekt. Medicatie hebben de gardians in eigen beheer en gecombineerd met het feit dat het dossier uit een paar losse A4tjes bestaat die door het hele ziekenhuis zwerven op weg naar de apotheek of het lab maakt het lastig om te controleren of behandelingen wel worden gegeven.
Hier liggen ook hele jonge kindjes met HIV, alhoewel er mooie richtlijnen zijn die zeggen dat ieder HIV positief kind jonger dan 2 jaar ongeacht de verder conditie met HIV remmers (ART) zou moeten starten gebeurt dat helaas nog veel te weinig en worden ze dan ook vaak in zeer slechte voedingstoestand,bloedarmoede, ernstige infecties of tuberculose opgenomen. Patientjes met een anemie met een HB van 1.8 zijn hier geen uitzondering! Het bloed is hier dan ook niet aan te slepen en er is een chronisch te kort aan bloeddonoren.
Een van mijn patientjes had eigenlijk al deze problemen tegelijk, was 3 jaar HIV positief, niet met ART begonnen, long tuberculose, zwaar ondervoed en een ernstige bloedarmoede. Na meerdere transfusies voldoende opgeknapt om met de ART te starten, echter bleek ze toen ik dit weekend nog even langs ging op zaal te zijn overleden, zo frustrerend en verdrietig dat je soms achter de feiten aan loopt en een kind zo jong sterft!
Een ochtend werd ik door een vrouw meegetrokken naar haar 9-jarige kleindochter, bij het bed aangekomen werd meteen het laken open gegooid en lag het meisje met volledig naakt met haar benen gespreid, zichtbaar voor de hele zaal. Het probleem was duidelijk, haar vagina was onherkenbaar, zat vol met zeer pijnlijk ogende woekeringen die het meest aan genitale wratten deden denken. Maar in deze heftigheid bij zo'n jong meisje had ik het nog nooit gezien en bovendien denk je ook meteen wat is er met haar gebeurd, verkrachting etc, dat ze zo'n infectie heeft opgelopen. Ook hier was de anamese afnemen super lastig, gewoon op zaal via de oma vragen of er iets “naars” gebeurd is, kan me heel goed voorstellen dat ze daar sowieso niets over wil vertellen. Die ochtend langs de SOA poli geweest, waar een zeer geroutineerde nurse na een snelle blik de diagnose syfilis stelde. Met een sneltest werd dit bevestigd en kon ze met antibiotica naar huis. Vooralsnog was de HIV test gelukkig negatief! Een week later zag ik haar weer voor de controle afspraak de Antibiotica injectie hadden erg goed geholpen en het zag er al zo veel beter uit. De oma kon dit keer vertellen dat de moeder van het meisje seks worker was, dus dat ze de infectie waarschijnlijk van haar moeder had gekregen.
Een ander patientje wat veel indruk heeft gemaakt was een jongetje van 8 jaar die al een paar dagen opgenomen was toen ik hem zag met diepe bloedarmoede, ondanks drie bloedtransfusie was zijn HB nog maar 2.6 (normaal 12)! Hij zag super bleek, had een gezwollen gezicht en aan zijn hart ging heftig te keer om het beetje bloedcellen nog rond te pompen. De anamnese gaf geen aanknopings punten, het jongetje was eigenlijk altijd gezond geweest, had geen HIV en was nu sinds een maand ziek geworden. Na hem met dr Bob te hebben besproken hadden we in een dag alle mogelijk onderzoeken die we in het ziekenhuis konden doen gedaan, daar kwam niets uit behalve dat het volledige bloedonderzoek nu liet zien dat naast de witte en rode bloedcellen ook de bloedplaatjes schrikbarend laag waren geworden!Er moest dus een aanmaakprobleem zijn, beenmergfalen. Met een behulp van een geduldige zuster en dr Bob nog eens heel goed met de moeder gepraat. Bleek de arme jongen behekst te zijn en van zijn moeder een maand lang 3dd een donder bruin anti-heks drankje te hebben gekregen....Na deze informatie wisten we dat de kans groot was dat zijn beenmerg onherstelbaar was aangetast en dan is een beenmergtransplantatie de enige oplossing, een behandeling die niet in THD wordt gedaan en zodoende hebben we de jongen naar het central hospital in Blantyre “Queens” verwezen in de hoop dat ze de arme jongen daar kunnen redden... Een super goede les dus, hier in Afrika als er klachten die je niet begrijpt en denk naast HIV ook aan kruiden “medicatie”!

In de middag is het vaak rustig op de afdeling en ben ik een keer naar de hechtkamer gegaan. Veel snijwonden van mensen die ruzie hebben gemaakt of verkeersongelukken zie je daar veel. Hechten is hier toch even wennen, niet alleen is de donkeren huid een stuk taaier, het materiaal maakt het er niet gemakkelijker op. De bekende handschoenen waar ik een knoopje in moet leggen om ze niet te verliezen, een naald die door zou kunnen voor een halve oorbel en een draad waar je je tanden prima mee zou kunnen flossen...In Nederland zou dit type hechtmateriaal gebruikt worden om de buikwand te sluiten.. Op de OK een liesbreuk operatie meegekeken, ook hier een veel uitgevoerde ingreep. In Nederland gebruiken ze speciale matjes die ze na verwijdering van de breukzak inhechten zodat de wond spanningsloos kan genezen en de kans op herhaling wordt verkleind. Hier gebruiken ze daar stukjes steriel gemaakt klamboe voor, zou Nederland toch wat van kunnen leren, veel goedkoper en schijnt even goed te werken!

--- Telefoon ---
Verder werd mijn eerste week na mijn vakantie mijn telefoon uit mijn kamer gestolen. Super stom had na al die weken een beetje te veel vertrouwen gekregen in de Malawiaanse medemens en mijn deur open gelaten toen ik tijdens mijn lunchpauze even buiten van het zonnetje ging genieten. Bij terugkomst zag ik meteen dat mijn telefoon en mijn enig paar gympen gestolen waren. Super lief iedereen ging meteen helpen zoeken en mijn nummer bellen. Na een vele pogingen kreeg een van hun de dief te pakken en leek het er eerst op dat hij wilde afspreken en voor 10 000 kwatcha de telefoon weer terug wilde geven. Echter lang leven de batterij slurpende smartphones, was mijn batterij na 2 uur leeg en konden we die jongen niet meer bellen. De dief was niet zo slim geweest om de oplader mee te nemen. Ik begon de hoop dat ik mijn telefoon ooit weer terug zou zien toch een beetje te verliezen...Maar mijn optimistisch ingestelde Malawiaans vrienden bleven er nog vol vertrouwen in hebben. Al hoewel ik in het algemeen, buiten het ziekenhuis, de Afrikaanse relaxte houding heel fijn vind merk je ook in zo'n situatie dat niets snel te regelen is. De volgende dagen werden gevuld met naar politiebureau en telefoonmaatschappij gaan om opsporingsproces in gang te zetten. Bijna dagelijks kreeg ik te horen dat morgen de resultaten wel bekend moesten zijn. In een uiterste poging om de dief de kans te geven alsnog een deal te sluiten had ik een poster gemaakt met een tekening van mijn telefoon en de politieagent de tekst in het chichewa laten vertalen met een beloning van 10 000 kwatcha ( 30,-). Er volgende een ware kloppenjacht waarbij iedereen wist dat de telefoon weg was en mensen de fiets van mijn huisgenoot wilde lenen om op zoek te gaan naar de telefoon. Na dagen geen resultaat bleek opeens de portier van het ziekenhuis gebeld te zijn door een vrouw die mijn telefoon had gevonden! Volgende ochtend gaf ze hem inderdaad terug en na verhoor door de politie bleek ze hem van haar half broer te hebben gekregen. Deze had haar gevraagd wat hij er mee moest, wilde hem door de wc spoelen maar toen herkende de vrouw, die als schoonmaakster in ons ziekenhuis werkt, hem. Na uren verhoor gaf de halfbroer toe dat hij de telefoon niet in een greppel had gevonden nadat ie van zijn fiets was gevallen, maar dat ie hem van een 13 jarig jongetje voor 1000 kwatcha (3 euro!) had gekocht.
Het geniale van het verhaal is dat toen ik in mijn telefoon keek ik meteen een foto van een onbekende jongen zag, die vlak nadat de telefoon was gestolen was gemaakt. Dit moest de dief zijn die in al zijn onhandigheid per ongeluk een foto van zichzelf had gemaakt! De politie kon achterhalen in welk dorp hij woonde en ging met deze foto er naar toe, de jongen werd al snel gevonden en had ook mijn schoenen aan! Nadat hij naar de crime scene was meegenomen bekende hij uiteindelijk de telefoon en schoenen te hebben gestolen. Ik mocht vervolgens bepalen of ik hem voor het gerecht wilde dagen, maar na gezien te hebben hoe deze procedures allemaal gingen was ik al lang blij dat ik mijn telefoon terug had en hoop ik maar dat hij oprecht zijn lesje heeft geleerd door uren te zijn verhoord!

---de weekendjes---
We hebben super gezellige groep mensen, voornamelijk co's die in andere ziekenhuizen werken waarmee we in de weekende afspreken. Een van hun had goede connecties met iemand die een auto verhuurde en aangezien we de minibusjes waar je als sardientjes inzit wel een keer wilde overslaan gingen we het avontuur met zelf rijden in Afrika aan met als bestemming Cape mcClair, een plaatsje aan het meer. Stephan had de Afrikaanse rijstijl al snel te pakken en alles ging erg soepel. Onderweg moesten nog even stil staan omdat de Malawiaanse presidente Joyce Banda met een heel gevolg voorbij kwam razen. De wegen waren verrassend goed, de laatste paar kilometer zou wel een behoorlijk hobbelige zandweg worden. Femke merkte op dat er mooie vuurvliegjes buiten te zien waren, echter toen ze beter keek konden het misschien ook wel vonkjes zijn...dus toch maar even de auto aan de kant gezet. Toen de klep openging werd het probleem duidelijk er lag een hele plas op de accu..Het was inmiddels volledig donker en de auto deed helemaal niets meer. Toen we om ons heen schenen bleken we ook nog eens naast een begraafplaats te staan, een ware top locatie voor een horrorfilm...Gelukkig kwam er al snel een truckdriver die concludeerde dat de accu was los getrild en de bedrading en schroeven hadden losgelaten. Met een tang en haar-elastiekjes wist hij de accu provisorisch te fixeren zodat we de laatste kilometers naar ons hostel konden halen. De volgende dag kon de auto voor 1000 kwatcha gerepareerd worden, de band bleek 's nachts ook te zijn lek gegaan. Met onze super strakke bak, waarbij een van de achterwielen de helft van het origineel was konden dus gelukkig zondag weer vol frisse moed op pad. Cape was super mooi, ons hostel lag aan het strand en het water was heerlijk om in te zwemmen!
Helaas ging de terugreis ook niet bepaald soepel, bij een van de vele politie stops, die hier lukraak over de wegen verspreid zijn kwam de agent er achter dat onze verzekering 1 dag verlopen was. Na flink was onderhandelen en een boete konden we weer verder rijden. Na alle commotie hadden we een bruggetje gemist en hebben we bewezen dat als je maar vaart houdt je ook met een normale 2 wiel aandrijving door een greppel kan rijden. Met wat extra krassen en een wat bijgeschaafde onderkand, bleek de auto terug brengen een behoorlijk stress moment, de autoverhuurder had zelf geen benzine meer om naar de afgesproken plaats te komen. Ondertussen hadden we met veel moeite de laatste minibus gevonden om nog naar huis te komen. Uiteindelijk konden we nog net op tijd de auto inleveren en bus halen maar het was bijna een prijzig taxi ritje geworden.

Het weekend daarop kwamen onze vrienden een weekendje bij ons langs. We hadden kort geleden ontdekt dat Thyolo zowaar een sportclub heeft, met squash, tennisbaan, golfbaan en een zwembad! In Cape hadden we een Engelse arts, Jim, ontmoet met een auto, dus die kon ons overal heel chil naar toe rijden. Verder bleek hij altijd in voor een geintje, er lag een afvoerpijp naast het zwembad, had wel iets weg van een golfclub, dus gingen wedstrijdje doen wie besjes het verst in het water kon slaan. Man van het zwembad waarschuwde nog dat de pijp wel heel moest blijven...dat ging goed totdat we wilde kijken hoe ver een stukje hout kon vliegen...Gelukkig werden de excuses aanvaard en afgedaan met de worden “ shit happens..” en had Jim een verlengstukje gevonden om de buis te maken.
's avonds een kroegentocht gedaan, wat toch een heel bekijks trok, een hele groep met witten (azungu), ondanks dat ik de chibuku (het lokale bier wat er uitziet en smaakt als kots) bar had afgeraden wilde ze het toch proberen. Al snel kwamen de vrouwelijk helft van onze groep weer naar buiten terwijl ze probeerde te ontkomen aan opdringerige dronken Malawianen.
Voor de tweede keer gingen we zondag naar de high tea in Huntingdon house. Echt super mooi, midden in de thee velden in Engelse style met een bizar fantastisch high tea met te lekkere sandwichjes, koekjes en een paradise chocoladetaart!

De komende weekenden staat er ook al veel op het programma, we gaan nijlpaarden aaien in liwonde, de moulanje berg beklimmen en komend weekend een kraamvisite bij het dochtertje van onze huisgenoot, en als we nog tijd hebben gaan we kijken of we kunnen golfen.

Ik moet zeggen dat ik het nieuws in Nl amper volg hoorde wel wat vage dingen voorbij komen van een uit de hand gelopen verjaardagsfeestje in Haren, en uiteraard zijn de verkiezingen geweest, ben benieuwd wat voor kabinet het gaat worden!
Maar hoor graag al jullie belevenissen! Zoals jullie weten kan ik weer whatsappen enzo :-)!!

Kus!